هفته کاری چهار روزه برای سلامت روان و جسمی کارکنان مفید است!
شش ماه پس از آغاز آزمایشی طرحی برای اجرای هفته کاری چهارروزه، کارکنان گزارش داده‌اند که سلامت روانی و جسمی‌شان بهبود یافته و احساس فرسودگی کمتری دارند.
طبق نتایج این برنامه که در شش کشور اجرا شد، کاهش روزهای کاری می‌تواند به بهبود سلامت کارکنان و کاهش احتمال فرسودگی شغلی بیانجامد.
در حالی که نرخ افسردگی، اضطراب و فرسودگی در میان کارکنان رو به افزایش است، کشورهایی مانند لهستان، ایسلند، آلمان و پرتغال در حال بررسی هفته‌های کاری کوتاه‌تر هستند. در بلژیک نیز کارمندان حق دارند درخواست هفته کاری چهارروزه بدهند.
نتایج این مطالعه جدید یافته‌های مجموعه‌ای از پژوهش‌های پیشین را تایید می‌کند که نشان داده بودند هفته‌های کاری کوتاه‌تر می‌تواند هم به نفع کارکنان و هم کارفرمایان باشد.
در این مطالعه حدود ۲۹۰۰ کارمند از ۱۴۱ شرکت در کشورهای استرالیا، کانادا، ایرلند، نیوزیلند، بریتانیا و ایالات متحده شرکت داشتند که ساعت کاری خود را بدون کاهش حقوق، ۲۰ درصد کاهش دادند.
پیش از اجرای برنامه، شرکت‌ها طی دو ماه آموزش دیدند و فرآیندهای کاری‌شان را برای بهبود بهره‌وری و همکاری بازطراحی کردند. سپس برای شش ماه هفته کاری چهارروزه را پیاده‌سازی کردند.
نتایج نشان داد کارکنانی که ساعت کاری کمتری داشتند فرسودگی کاری کمتری تجربه کردند، سلامت روان و جسمی بهتری داشتند و از شغل خود رضایت بیشتری نشان دادند.
به گفته‌ی ون فن، استاد جامعه‌شناسی در کالج بوستون و یکی از نویسندگان مقاله، «به نظر می‌رسد تأثیرات مثبت بر سلامت روانی تقریبا در تمام کشورها، شرکت‌ها و میان همه کارکنان مشابه است.»
مطالعه نشان داد هرچه ساعت کاری کاهش بیشتری داشت، با این حال احساس کارکنان نسبت به شغل و سطح فرسودگی‌شان بهتر بود و حتی سلامت روانی‌شان نیز بهبود می‌یافت. اما حتی کاهش چند ساعته هم در مقایسه با گروه کنترل، به بهبود سلامت و رضایت شغلی منجر شد.
یک سال پس از شروع این طرح، بیشتر شرکت‌ها هنوز به اجرای هفته کاری کوتاه‌تر ادامه می‌دهند و شواهدی دال بر کاهش تأثیرات مثبت با گذشت زمان دیده نمی‌شود.
برندن برچل، جامعه‌شناس از دانشگاه کمبریج که پروژه‌های هفته کاری چهارروزه در بریتانیا را تحلیل کرده، می‌گوید: «هیچ نشانه‌ای از عقبگرد، چه در عملکرد و چه در سلامت کارکنان، دیده نمی‌شود.»
مزایای کلیدی: خواب، توانایی کاری و کاهش خستگی
طبق یافته‌ها، بهبود سلامت به‌طور عمده به سه عامل مرتبط بود: افزایش احساس توانمندی شغلی، بهبود خواب و کاهش خستگی. این‌ها عواملی هستند که بر اهمیت نقش خواب در سلامت انسان تأکید دارند.
آقای برچل، که عضو کالج مگدالن نیز هست، به یورونیوز گفت: «رابطه بین خواب باکیفیت و انواع شاخص‌های سلامت روان و جسمی واقعا قوی است.»
جالب آنکه شرکت‌کنندگان در این مطالعه پیش از آغاز آزمایش به‌طور میانگین ۴۰ ساعت در هفته کار می‌کردند. یعنی با کاهش ۲۰ درصدی، ساعت کاری‌شان به ۳۲ ساعت در هفته می‌رسید. عددی که در هلند به‌عنوان میانگین معمول محسوب می‌شود.
میانگین ساعات کار هفتگی در اتحادیه اروپا ۳۶ ساعت است.
اسپانیا نیز در حال پیشبرد طرحی است که بر اساس آن، هفته کاری از ۴۰ به ۳۷.۵ ساعت کاهش می‌یابد.
با این حال، محققان اذعان دارند که این برنامه‌ی آزمایشی محدودیت‌هایی داشته است؛ از جمله اینکه کارکنان وضعیت سلامت خود را در قالب پرسش‌نامه ارزیابی کرده‌اند و ممکن است برای حفظ برنامه، پاسخ‌های مثبت‌تری داده باشند.
همچنین شرکت‌ها به‌صورت داوطلبانه در برنامه شرکت کرده‌اند که احتمالا نشانه‌ی حمایت قبلی آن‌ها از انعطاف‌پذیری و رفاه کارکنان است. این مساله ممکن است نتایج را دستخوش سوگیری کند و تعمیم آن به سایر سازمان‌ها را دشوارتر کند.
آقای ون فن گفت: «فرهنگ سازمانی غالب هنوز مبتنی بر ساعات کاری طولانی و حضور فیزیکی در محل کار است، و کاهش ساعات کاری با این ایدئولوژی سازگار نیست.»
از آنجا که آزمایش فقط در کشورهای انگلیسی‌زبان و با درآمد بالا انجام شد، مشخص نیست که نتایج آن در کشورهای دیگر نیز صادق باشد یا خیر.
با وجود این آقای برچل معتقد است که این پژوهش یک «نقطه عطف» است که قوی‌ترین شواهد تا کنون درباره اثرات هفته کاری چهارروزه را ارائه می‌دهد.
او می‌گوید: «از زمان همه‌گیری کووید، تخیل بیشتری درباره امکان تغییر در فضای کاری به وجود آمده و این پژوهش یکی از مهم‌ترین‌هاست که می‌تواند بازی را تغییر دهد.»
نتایج تحقیق تازه در نشریه علمی «نیچر» منتشر شده است.
منبع: یورونیوز
