چرا بعضی ها رنگ هایی را می توانند ببینند که هیچکس دیگر قادر به دیدن آن ها نیستند؟
کوررنگی یک پدیده نسبتاً رایج است که تقریباً از هر ۱۲ مرد یک نفر و از هر ۲۰۰ زن یک نفر در سراسر جهان به آن مبتلا می شود.
در نقطه مقابل این بیماری، یک وضعیت بسیار نادرتر به نام «چهاررنگ‌بینی» (Tetrachromacy) وجود دارد. در این وضعیت افراد می‌توانند رنگ‌هایی را ببینند که که اکثر انسان‌های معمولی از دیدن آن‌ها عاجزند.
یک فرد معمولی سه‌رنگ‌بین می‌تواند تقریباً یک میلیون ترکیب رنگ را ببیند. این عدد برای یک چهاررنگبین حدود ۱۰۰ میلیون ترکیب رنگی است. اما منشأ این قدرت فوق‌العاده در تشخیص رنگ چیست؟
باید گفت درست مانند کوررنگی، این وضعیت نتیجه یک جهش ژنتیکی است. جد مشترک همه مهره‌داران یک چهاررنگبین بود، اما پستانداران و از جمله انسان در جریان تکامل خود این ویژگی را از دست دادند.
چهاررنگ‌بینی در بین گونه‌های مختلف پرندگان، ماهی‌ها، دوزیستان و خزندگان نیز مشاهده شده است و ماهی قرمز از جمله موجوداتی چهاررنگبین محسوب می‌شود.
اکثر مردم با سه یاخته مخروطی در هر چشم به دنیا می‌آیند که به ما کمک می‌کند ترکیب‌های مختلفی را در طیف‌های رنگی را تشخیص دهیم. آن‌هایی که کور‌رنگ به دنیا می‌آیند ۲ و آن‌هایی که چهاررنگ‌بینی دارند ۴ یاخته مخروطی در هر چشم دارند.
در واقع چهار رنگ‌بین‌ها با این تعداد یاخته مخروطی، ۴ کانال مستقل برای انتقال اطلاعات رنگ در چشم‌شان در اختیار دارند.
کنستا آنتیکو، یک معلم هنر چهاررنگبین، در این باره می‌گوید: «در یک جلسه تدریس در پارک به بچه‌ها گفتم به نور روی آب نگاه کنید. آیا می‌توانید رنگ صورتی را که روی آن صخره می‌درخشد ببینید؟ آیا می‌توانید قرمزی لبه آن برگ را آنجا ببینید؟ دانش‌آموزان همگی به تأیید سر تکان دادند.»
او اضافه کرد: «تنها سال‌ها بعد بود که متوجه شدم آن‌ها برای گفتن حقیقت بیش از حد مؤدب بوده‌اند؛ رنگ‌هایی که من به وضوح می‌دیدم برایشان نامرئی بود.»
تصور می‌شود که تا ۱۲ درصد از افراد دارای کروموزوم ایکس‌ایکس می‌توانند چهاررنگبین باشند، با این حال همه افراد مبتلا به این ویژگی ژنتیکی نمی‌توانند دنیایی با رنگ‌های روشن مانند آنتیکو را تجربه کنند.
