رژیم روزه داری یا فستینگ باعث تغییر مغز و روده می شود
دانشمندانی که بهدنبال مقابله با بحران ادامهدار چاقی در جهاناند، به کشف مهمی دست یافتهاند: اینکه محدود کردن دریافت کالری بهصورت دورهای تغییرات قابلتوجهی در روده و مغز ایجاد میکند که میتواند برای رسیدن به وزن مناسب راههای جدیدی پیش روی ما بگذارد.
به گزارش ساینسآلرت، پژوهشگران در چین، ۲۵ داوطلب مبتلا به چاقی را طی ۶۲ روز بررسی کردند. در این مدت، آنها در یک برنامه محدودیت متناوب انرژی (Intermittent Energy Restriction) یا به اختصار آیئیآر (IER) شرکت کردند. رژیم آیئیآر یک الگوی غذایی است که در آن، فرد برخی روزها کالری بسیار کمی مصرف میکند، اما در روزهای دیگر همان کالری معمول یا نزدیک به معمول را دریافت میکند. این روش که نوعی رژیم دورهای و برنامهریزیشده برای کاهش کالری است، بدن را میان دورههای کمبود کالری و مصرف عادی قرار میدهد و هدف آن کاهش وزن و ایجاد تغییرات متابولیکی بدون نیاز به محدود کردن دائمی و سختگیرانه کالری است.
کیانگ زنگ، پژوهشگر حوزه سالمندی، هنگام انتشار نتایج در دسامبر ۲۰۲۳ گفت: «ما نشان دادیم که رژیم آیئیآر محور مغزــرودهــمیکروبیوم را در انسان تغییر میدهد. تغییرات مشاهدهشده در فعالیت نواحی مغزی مرتبط با اعتیاد و در میکروبیوم روده طی دوره کاهش وزن و پس از آن، بسیار پویا بود و همزمان با هم تغییر میکرد.»
ارتباط پیچیده اما مهم روده و مغز
هنوز مشخص نیست آیا روده مغز را تغییر میدهد یا مغز روده را، اما میدانیم که این دو سیستم ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. بنابراین هدف قرار دادن برخی نواحی مغز شاید راهی برای کنترل اشتها و میزان غذا خوردن باشد.
به گزارش ایندیپندنت این تغییرات در فعالیت مغز که با اسکن افامآرای دیده شد، در نواحی رخ داد که در تنظیم اشتها و رفتارهای اعتیادگونه نقش دارند، از جمله ژیروس اوربیتال (قسمت جلویی مغز در پایینترین بخش لوب پیشانی دقیقا بالای حدقههای چشم) و فرونتال تحتانی (کل سطح پایینی لوب پیشانی). در همین حال، تغییرات میکروبیوم روده که بر اساس نمونه مدفوع و آزمایش خون ارزیابی شد، با تغییر در فعالیت نواحی خاصی از مغز مرتبط بود. برای نمونه، باکتریهای کوپروکوکوس کامز (Coprococcus comes) و یوباکتریوم هالی (Eubacterium hallii) با کاهش فعالیت در بخش چپ ژیروس اربیتال فرونتال تحتانی ناحیهای که در کنترل عمل و اراده فرد هنگام غذا خوردن نقش دارد، مرتبط بودند.
شیائونیگ وانگ، پژوهشگر پزشکی، توضیح میدهد: «میکروبیوم انتقالدهندههای عصبی و نوروتوکسینها را تولید میکند که از طریق اعصاب و جریان خون، به مغز میرسند. در مقابل، مغز رفتار خوردن را کنترل میکند. از طرفی مواد مغذی موجود در رژیم غذایی ترکیب میکروبیوم روده را تغییر میدهند.»
بیش از یک میلیارد نفر در جهان به چاقی مبتلا هستند؛ وضعیتی که خطر بسیاری از بیماریها از سرطان تا مشکلات قلبی را افزایش میدهد. بنابراین دانستن اینکه مغز و روده چگونه بر یکدیگر اثر میگذارند، میتواند بر پیشگیری و درمان چاقی تاثیر مهمی داشته باشد.
سوال بعدی این است که مکانیسم دقیق ارتباط بین میکروبیوم روده و مغز در افراد چاق چگونه است و این رابطه هنگام کاهش وزن چگونه تغییر میکند. همچنین اینکه دقیقا کدام اجزای میکروبیوم روده و کدام نواحی مغز برای موفقیت در کاهش وزن و حفظ وزن سالم نقش کلیدی دارند. پاسخ به این پرسشها میتواند به طراحی درمانهایی منجر شود که نه فقط وزن را کاهش میدهند، بلکه ذهن و روده را هم در راستای حفظ وزن سالم، هماهنگ نگه میدارند.
محققان نتایج این پژوهش را در مجله «مرزهای میکروبیولوژی سلولی و عفونی» (Frontiers in Cellular and Infection Microbiology) منتشر کردند.
